Qo'noS QonoS

chovnatlh cha'

DIS cha'SaD, jar cha'


ghItlhvam HIDjolev


juHDajDaq 'elIyan yIcheghmoH

ghu' potlh vIqel. juHDajDaq 'elIyan yIcheghmoH. qaSDI' tera' jar wa'maH wa', Cubavo' HatlhvamDaq lengtaHvIS 'elIyan, SoSDaj, latlh je, Hegh HochHom. Heghbe' 'elIyan neH. luSam negh, 'ej SepvamDaq luqem. Florida Dab SoSDaj qorDu'. DaH luQorgh SoSDaj qorDu'. javben bogh 'elIyan, ghaHvaD Hoch luwuq latlh. wuqHa'bej.

Cubavo' tlheDpa' 'elIyan SoS, juHmey pIm Dab SoSDaj vavDaj je. roD vavDaj juH Dab. Hoch Hogh, cha' jaj SoSDaj Such. Qorghbej vavDaj. Cubavo' tlheD SoSDaj, 'elIyan quchlaw'. Cuba Dabmo' qorDu'na'Daj, Cuba cheghnIS.

qatlh SIbI' Cuba cheghbe'? Cuba qum par qummaj. ratlh neHmo' Florida Dabbogh Cubangan (woQ lughajlaw'), ngach ngoch chenmoHwI'ma'. rewbe' mojmoH 'e' nIDchugh qummaj, chutvam qIlnIS che'wI'ma'. Sengvam vIyajbe'bej. Sep pImDaq ghaHchugh puqloDwI', 'ej yaHHa' 'e' chaw'be' qumvetlh (qummaj parmo' qumvetlh'e'), pubbej 'IwwIj. jIQay'bej. yaHHa' puqloDwI' 'e' vIqapmo', yaHHa' 'elIyan 'e' vIqapnIS.

batlh mavangnIS. chegh 'elIyan 'e' yIchaw'!


qatlh puv muD Duj?

tlhIngan tIgh DaHaDchugh, toQDuj boghovba'. loghDaq lenglaH toQDuj. Hovmey Hop SIchmeH, Do tIn leHlaH. puvmeH Dujvam, muD poQbe'lu'. logh 'ellaHbe' Hoch puvbogh Dujmey. loghDaq lengpa' mut, muDDaq puvchoH. muDDaq puvmeH, Dujmey Sar 'oghlu'ta'. puvmeH mIw QeD je SovchoHlu'ta'.

puvmeH QeD boyajlaHpa', loS qechmey nap boyajnIS. wej qechmey jatlhchu'mo' Isaac Newton, luponglu'meH, Newton chut jatlhlu':

  • Newton chut wa'DIch: Doch SIghbe'chugh HoS, choHbe' Doch lurgh Do je.
  • Newton chut cha'DIch: Doch SIghchugh HoS, HoS lurghDaq choHchoH Doch Do lurgh je, 'ej HoS rur choH.
  • Newton chut wejDIch: Doch cha'DIch yuvchugh Doch wa'DIch, Doch wa'DIch yuvnIS Doch cha'DIch. jaS yuvbe'. rap HoSmey.

Bernoulli qech 'oH qech loSDIch'e'. nom vIHchugh SIp taS joq, vaj jeDHa' SIp taS joq. QIt vIHchugh, vaj jeD. vInapmoHqu'ta'. 'ach yap 'e' vItul.

qatlh puv muD Duj? QuQmo'? ghobe'. QuQ Hutlhchu'bogh Dujmey'e' lutu'lu' 'ej puvbej. muDmo' puv. DujwIj Dopmey jeq vIHbe'bogh telmey. 'et lurghDaq vIHtaHvIS Duj, muD luwav telmey. Dung ghoS wa' 'ay'. bIng ghoS latlh 'ay'. beQchu'be'mo' tel, 'ej loQ taH tel, jaS cha' 'ay'mey SIgh. tel tlha' Dung muD 'ach bIngDaq bIng muD yuv tel. Newton chut wejDIchmo', bIngDaq yuvDI' tel, DungDaq yuvnIS muD 'e' boSov. puv Duj 'e' boQ wanI'vetlh. ghaq je latlh wanI': nom Dung muD yuv. QIt bIng muD yuv. Bernoulli qechmo', bIng muD jeD law' Dung muD jeD puS. (muD naQ'e' SIghbe'ba' Duj; Duj muD Sum neH vIqel). SuvwI' qu' rur muD jeD, vaj tel 'uy'Ha'. ghurtaHvIS tel Do, ghur je tel 'uy'Ha'ghach. DujDaq tlham HoS SIch 'uy'Ha'ghachvetlh, puvchoH Duj.


paqvam vIlaDnIS'a'?

qen Hov leng paq vIlaD. Star Trek: Vulcan's Forge 'oH pongDaj'e'. paqvam luqon cha' Humanpu'. Josepha Sherman Susan Shwartz je chaH qonwI'pu''e'. wejwen vIqIH. paqvam vIqemta' 'ej paqwIjDaq pongchaj ghItlh. ghIq majawchuq. ghIq tachDaq maghoS 'ej HIq wItlhutlh. valchu' be'pu'vetlh 'ej jaqchu' be'pu'vetlh. SaH latlh qonwI'pu'. jaw Hoch. tlhutlh Hoch. wanI' tIv Hoch. ram veb latlh vengDaq SopmeH maghomqa'. novqu' Soj 'ach 'eyqu'. wanI' tIvqa' Hoch. Qe'vo' mamej 'ej lopno' SuchmeH mebpa'meyDaq maleng. SaH cha'vatlh qonwI'pu'. tlhutlhchu'qa' Hoch. Dajqu'. jaj veb juHwIj vIchegh.

toH, paqvetlh vIlaD. bIqaw'a'. paqvetlh vIDellaw'. Hoch vI'ang, vIneHbe'. pegh HochHom. Dochmey puS vIja'.

wa'DIch: paqDaq tlhInganpu' Datu'be'. Humanpu' vulqanganpu' romuluSnganpu' je Datu' 'ach Dach tlhInganpu'. tlhInganpu' tu'lu'be'mo' lujbe' paqvam, 'ach jIQuchHa'.

cha'DIch: ghob pagh. Hegh nuvpu' puS 'ej ropmo' Hegh HochHom. wejpuH.

wejDIch: Debmey DaparHa'chugh vaj paqvam DaparHa'. DebmeyDaq qaS Hoch. vulqan Deb latlh yuQ Deb je DISuch. Deb Deb Deb. potlh 'e' Harlaw' DIvI' 'ach vISaHbe'.

yIyajHa'Qo'. pov qonwI'pu' 'ach tlhIngan lut 'oHbe' lutvam'e'. tlhInganpu' ngaS paqchaj veb. 'e' muja'. chaq 'oH vItIv. vIlaDDI' qaja'.


[HeD]

Qo'noS QonoS juH chegh

[juH]

tlhIngan Hol yejHaD juH chegh

[Duv]